PAANO PO TAYO UUWI?

Ikatatlumpung Linggo sa Karaniwang Panahon

Lk 18:9-14 (Sir 35:12-14; 16-18 / Slm 33 / 2 Tim 4:6-8; 16-18)

Kayo po ay pumarito upang makibahagi sa pagdiriwang ng Banal na Misa.  Welcome na welcome po kayong lahat.  Sigurado po ako na pag-uwi ninyo mamaya, bitbit ninyo ang nag-uumapaw na biyaya ng Diyos.

Pero, isang babala lang po: Ito ay pagtitipon ng mga makasalanan.  Ang Banal na Misa pong ito ay pagsasalu-salo ng mga makasalanan.  Simulan po natin sa akin.  Ako ay pari, pero makasalanan po ako.  Ako ang inyong punong-tagapagdiwang, pero punung-puno rin po ako ng mga pagkukulang sa Diyos at sa aking kapwa.  Ako po ay pastol, pero minsan nawawalang tupa rin ako.  Makasalanan po ako.  Pero hindi po ako nag-iisa.  Ang mga kasama kong naglilingkod sa Banal na Misang ito – ang mga sakristan, ang mga lektor, ang commentator, ang extra-ordinary ministers of Holy Communion, ang bawat miyembro ng koro, ang usherettes and greeters po, at ang mga kasapi ng Mother Butler’s Guild na nag-ayos ng altar, mga gamit sa pagmi-Misa, at ng damit na pang-Misa na suut-suot ko ngayon – mga makasalanan din po sila.  Hindi lang po kami.  Ang katabi ninyo po ninyo, tingnan ninyo siya, mukha ring guilty, hindi ba?  Makasalanan din kasi siya.  At kaya nga po kami nandito, dahil makasalanan po kami.  Kayo po, bakit kayo nandito?  Makasalanan din po ba kayo?

Ngayon, may hihilingin po ako sa inyong gawin, pero hindi ko po kayo pinipilit.  Ang gusto ko po sana ay bukal sa loob ninyo kung gagawin ninyo.  Ang lahat ng makasalanan, magsitayo.  Aba, marami pala kami rito!  Lahat po ng mga nakatayo, sabay-sabay nating gawin ang ipagagawa ko.  Iyuko po natin ang ating ulo, ipikit ang ating mga mata, at dinadagukan ang dibdib, taus-puso po nating sabihin, “O Diyos, mahabag po Kayo sa akin, isang makasalanan!”

Puwede na pong umupo.  Pero bago kayo umupo, pakikamayan n’yo po ang katabi ninyo at sabihin sa kanya, “Welcome ka rito.”

Ngayong nakaupo na po ang lahat, matanong ko lang sa mga hindi tumayo, bakit po hindi kayo tumayo?  Nahiya po ba kayo?  Kanino – sa Diyos o sa tao?  Kung sa Diyos, ayos ‘yan!  Nakakahiya po talaga sa Diyos, hindi ba?  Ang bait-bait Niya sa atin, mahal na mahal Niya tayo, hindi po Siya nagdalawang-isip na ibigay sa atin ang kaisa-isang Anak Niya, pero parang bale-wala sa atin dahil sa mga kasalanan natin.  Sa palagay ko po, nahihiya rin naman sa Diyos iyong mga tumayo kanina sa pag-amin nila nang hayagan na makasalanan sila.  Kung nahihiya naman sa tao kaya ayaw umaming makasalanan, masama iyan!  Nahihiyang umaming makasalanan pero hindi nahihiyang gumawa ng kasalanan?  Bakit ganun?

May isang pong makasalanan, hiyang-hiya sa Diyos.  Nagdarasal niya sa templo, pero nakatayo lang sa malayo, ni hindi man lamang siya makatingin sa langit, dinadagukan ang kanyang dibdib, habang inuusal-usal, “O Diyos, mahabag po Kayo sa akin na isang makasalanan!”  Pero hindi po siya ikinahiya ng Diyos.  Mas lalo naman pong hindi siya hiniya ng Diyos.  Kinalugdan pa nga siya ng Diyos.

Pero may nanonood pala sa kanya.  Nagdarasal din daw, pero sa ibang tao pala nakatingin, hindi sa Diyos.  “O Diyos,” sabi ng pangalawang taong ito, “maraming salamat po!  Mabuti’t hindi po ako katulad ng iba riyan – magnanakaw, mandaraya, mangangalunya.  Maraming salamat po at hindi ako katulad ng isang ito.”  Hindi siya nagdarasal, nanlalait siya.  Sa pagtataas niya sa kanyang sarili, minaliit naman niya ang kapwa-tao niya.  Mapanlait at mapangmaliit – iyan po siya.  At sa halip na siya ang mahiya sa Diyos parang Diyos pa yata ang gusto niyang mahiya sa kanya.  “Dalawang bese po sa isanlinggo kung ako ay mag-ayuno at walang-paltos ang pa-i-ikapu ko sa lahat ng kinikita ko,” pagyayabang niya sa Diyos.  Kulang na lang pong sagutin siya ng Diyos, “Ikaw na!  Bigyan ng jacket!”  Ngunit umuwi ang taong ito, hindi tulad noong isa, nang hindi kinalulugdan ng Diyos.

Kanina po sa Salmong Tugunan, sabi natin, “Dukhang sa Diyos tumatawag ay Kanyang inililigtas.”  Sana po, tayo ang dukhang yaon.  Wala tayong maipagyabang sa Diyos.  Wala tayong maipanlait sa kapwa.  Wala tayong maipangmaliit sa isa’t isa.  Manatili po sana tayong dukha na tanging ang Diyos lamang ang pag-asa, laging nakabitin sa awa ng Diyos, at walang sandaling hindi nagpapakababa.

Hindi po tayo maililigtas ng mabubuti nating gawa.  Paalala po sa atin ni San Pablo Apostol sa ikalawang pagbasa ngayon na tanging ang Panginoon ang maghahatid sa atin sa Kanyang kaharian.  Gaya ng paulit-ulit ko pong sinasabi sa inyo, walang pumapasok sa langit na perfect ang score sa buhay.  Bagsak po tayong lahat.  Pero nakapapasok tayo sa langit kasi ipinapasa po tayo ng awa ng Diyos.  Kaya nga, pasawang-awa po tayong lahat.  Ang grado po ng mga nakapapasok sa langit ay 75% no more, no less.

Hindi po masama ang pasang-awa.  Ang masama ay iyong hindi pumasa.  Ang mahirap, bagsak ka naman talaga pero ayaw mo pang tanggapin kaya hindi ka maipasa ng awa ng Diyos.  Ang masahol pa, bagsak ka rin naman pero ang tingin mo sa iba mas bagsak kaysa sa iyo.  Sa kahuli-hulihan, laking sama ng loob mo dahil siya ang pumasa pero ikaw ay nanatiling bagsak dahil siya ay marunong umamin sa kasalanan at humingi ng kapatawaran samantalang ikaw ay puro yabang.  Pati Diyos pinagyayabangan mo.  At para itaas ang sarili mo, ibinababa mo ang iba.  Eh parehas naman tayong lahat na alikabok, hindi ba?

Manatili po tayong mababang-loob.  Hindi po nakakahiya ang maging dukha.  Ang nakakahiya ay ang maging mayabang.  Nakakahiya po ang kasalanan.  Pero mas nakakahiya po ang ayaw umaming makasalanan siya.  Hindi diringin ng Diyos ang kanyang panalangin sapagkat, ayon sa ating unang pagbasa mula sa Aklat ni Sirak, ang panalanging tumatagos sa langit at napapansin ng Diyos ay ang panalangin ng taong mapagkumbaba.

“O Diyos, mahabag po Kayo sa akin, ako’y isang makasalanan” – ito ang pagsusumamo ng Publikano sa Diyos.  “O Diyos, mahabag po Kayo sa akin, ako’y isang makasalanan” – walang mga pagpapaliwanag, walang mga alibi, walang mga palusot – ito ang panalangin ng Publikano sa Ebanghelyo.  Kumpara sa litanya ng Pariseo, mistulang walang sinabi ang Publikanong ito.  Ngunit pagkatapos po nilang manalangin, ang umuwing kasundo ng Diyos ay ang Publikano, hindi ang Pariseo.  Tayo po kaya, pagkatapos nating magdasal, paano tayo uuwi?

KAPAG MAY TIYAGA, MAY NILAGA

Ikadalawampu’t Siyam na Linggo sa Karaniwang Panahon

Lk 18:1-8 (Ex 17:8-13 / Slm 120 / 2 Tim 3:14-4:2)

May kasabihan po tayo: “Kapag may tiyaga, may nilaga”.  Mahirap po itong isalin sa wikang Ingles.  Weird!  “If there is patience, there is stew”.  Nakakatawa po, hindi ba?

Pero alam na alam nating mga Pinoy na tutuong-tutoo ang sinasabi ng kasabihang ito.  Kailangan ng nilaga ang tiyaga.  Lalo na po kung ang nilalaga mo ay karne ng baka!  Bakit po?  Kasi kailangang palambutin ang karne.  At mas matagal palambutin ang karne ng baka.  Kapag minadali mo ang pagluluto ng nilagang baka, hindi magugustuhan ng kakain nito ang niluto mo.  Bakit po?  Matigas kasi ang karne.  Baka masuya pa sa iyo ang hahainan mo.

Dapat palambutin ang karne ng baka.  Tandaan po natin ha, hindi po optional ang pagpapalambot.  Kaya dapat magtiyaga para may nilaga.  Ang walang tiyaga, huwag nang magnilaga.

Kung matiyaga po tayo sa pagluluto, kailangang mas matiyaga pa po tayo sa pagdarasal.  Sa pananalangin po kasi kailangan din natin ng pagpapalambot.  Pagpapalambot ng puso.  Pinalalambot po ng pagdarasal ang puso.  Hindi po puso ng Diyos.  Puso natin.

Kapag tayo po ay tunay na nagdarasal, lumalambot ang puso natin.  Pinalalamabot ng Diyos ang puso natin.  Prayer is not man changing God’s heart but God reconstructing the heart of man.  We cannot change God’s heart but God transforms our hearts through genuine prayer.  Kaya ng po, ibinibigay sa atin ni Jesus sa Ebanghelyo ngayong araw na ito ang talinhaga tungkol sa pagtitiyaga sa pananalangin.  Ang pagdarasal ay pinagtitiyagaan hindi dahil ang Diyos ay tulad ng malupit na hukom sa talinhaga bagkus dahil hindi nga po ganun ang Diyos.  Kung nakamit ng balong babae ang katarungang hinihingi niya mula sa hukom na walang-kinatatakutan, higit na makakamit natin ang idinadaing natin sa Diyos.  Pero ang puso po ba natin ay handa sa sagot ng Diyos sa ating panalangin?  Kasi po, baka iba ang sagot ng Diyos sa gusto nating isagot Niya sa atin.  Baka po taliwas sa inaasahan natin ang isasagot ng Diyos sa atin.  Kaya nga po, pinalalambot ng Diyos ang ating puso para maging bukas tayo sa sagot Niya na laging higit na makabubuti sa atin.

Kapag dasal po tayo nang dasal pero matigas pa rin ang puso natin, baka may problema sa pagdarasal natin.  Kung dasal nga po tayo nang dasal pero sa halip na lumambot ay lalo pang tumitigas ang puso natin, baka mali po naman ang idinarasal natin.  Kapag hindi po pinalalambot ng kadadasal natin ang puso natin, baka may kulang sa pagdarasal natin o baka peke ang pagdarasal natin.  Baka lang naman po.  Baka naman po simba nga tayo nang simba, rosaryo nang rosaryo, nobena nang nobena, at naturingang “taong-simbahan” pero ang puso naman pala natin ay pusong-bato.  Sana, wag ganyan.

Kaya naman po, dapat nating tandaan na ang pagdarasal ay hindi pagmamadali.  Bakit?  Dahil kailangan nga po ng panahon ang pagpapalambot.  At minsan ang puso ng tao ang pinakamahirap palambutin.  Pati Diyos hirap na hirap palambutin ang puso natin.

Sana po, mapalambot ng Diyos ang puso natin.  Sana po, habang nagdarasal tayo ay palambot nang palambot din naman ang puso natin.  At kapag nangalulupaypay na tayo sa pananalangin subalit tila tahimik lang ang Diyos sa ating hinaing, makatagpo tayo ng mga taong tutulong sa ating manalangin.  Masdan po natin ang larawan ng kuwento sa unang pagbasa ngayong araw na ito.

Napakaganda ng postura ni Moises: nakataas ang kanyang mga kamay.  Hindi po ba larawan iyon ng pananalangin?  Kapag nakataas daw ang mga kamay ni Moises, nananalo ang mga Israelita laban sa mga Amalekita.  Ngunit kapag nakababa raw ay natatalo naman sila.  Bakit po bumababa ang mga kamay ni Moises?  Malamang napapagod po.  Napapagod din ang nananalangin.  Nangangawit din.  Naiinip.  Lalo na po kung may katagalan ang pagpapalambot ng Diyos ng puso ng nagdarasal.  Kaya naman, maaari pong mangalupaypay at ang mga kamay na dating nakataas sa pagdarasal ay bumaba na.  Nasabi na po ba ninyo ang ganito: “Hirap na hirap na akong magdasal” o kaya’y “Pudpod na ang tuhod ko sa kadadasal pero parang walang nangyayari”?

Kaya naman po, mapalad si Moises sapagkat meron po siyang Aaron at Hur na umaalalay sa kanya at itinataas ang kanyang mga kamay kapag ang mga ito ay nangangawit na.  Larawan si Aaron at Hur ng mga katulong sa pagdarasal.  Tinutulungan nila si Moises na manalangin.  Sana, ganyan din po tayo sa isa’t isa.  Magtulungan tayong manalangin.  Minsan po kasi, ang problema, magaling tayong magturo sa iba kung paanong manalangin pero hindi naman natin sila sinasamahang manalangin.  Sa hirap ng pinagdaraanan ng pusong dapat palambutin ng panalangin, hindi lamang natin dapat ipanalangin ang isa’t isa.  Dapat nating samahan at tulungang manalangin ang isa’t isa.  Sa puso ng bawat-isa sa atin ay may “Moises” na maaaring nangangalay na, napapagod na, hirap na hirap na sa pagdarasal.  Alalayan po natin ang isa’t isa.  Kaypalad ng mga may matiyagang “Aaron” at “Hur” sa tabi nila.  At marami po sa mga digmaan natin – personal man o pangmalawakan – ang maipagtatagumpay natin hindi lamang kung may mga “Moises” sa atin kundi kung meron din po tayong mga karamay na “Aaron” at “Hur”.  Sino po ba ang mga "Aaron" at "Hur" sa buhay natin?  Napasasalamatan po ba natin sila?  Tayo po, mga "Aaron" at "Hur" din po ba tayo sa ibang tao?

Sa ating ikalawang pagbasa, ibinibilin po ni San Pablo Apostol kay Timoteo na “patatagin ang loob ng mga tao sa pamamagitan ng matiyagang pagtuturo” ng Ebanghelyo ni Kristo Jesus.  Sa tuwing sinasamahan nating manalangin ang ating kapwa, pinatatatag natin ang kanyang loob.  Sa tuwing inaalalayan natin ang kanyang mga kamay na nangawit na sa pagdarasal, pinatatatag natin ang kanyang loob.  Pero kapag iniwan natin siya, pinabayan natin siya, binale-wala natin siya sa kanyang idinaraing sa Diyos, nasisiraan po siya ng loob; at malamang isa tayo sa mga dahilan kung bakit siya nagkagayon.  Sa pamamagitan ng ating pagiging tulad ni Aaron at Hur sa mga ngawit na “Moises” sa paligid natin, matiyaga nga nating naituturo ang Ebanghelyo ni Jesus sa pamamagitan ng aktwal na gawa.

Ngayong Pandaigdigang Linggo ng Misyon, simulan po nating gawing misyon din natin sa buhay ang hindi lamang maturuang manalangin ang higit pang maraming tao kundi ang samaha’t tulungan din silang manalangin at buong tiyagang patatagin ang kanilang loob.   Magandang halimbawa po ang matiyagang balong babae sa talinhaga sa Ebanghelyo ngayong araw na ito, pero huwag din po nating kalilimutang maging Aaron at Hur sa isa’t isa.  Ito ang ating dalangin.  Ito ang ating misyon.

TANAWIN, HUWAG BAYARAN

Ikadalawampu’t Walong Linggo sa Karaniwang Panahon

Lk 17:11-19 (2 Hari 5:14-17 / Slm 98 / 2 Tim 2:8-13)

Ang problema, gusto po nating ibalik ang pabor na ibinigay sa atin.  Hindi ba, bukambibig pa nga natin sa Ingles, “returning the favor”?  Ibig sabihin nga po, “ibinabalik ang pabor”.

Ang problema, gusto po nating suklian ang gumawa sa atin ng kabutihan.  Bakit, may binili po ba siya at kailangan natin siyang suklian?  Sobra po ba ang ibinayad niya kaya may sukli pa siya?

Ang problema, lagi nating iniisip na dapat tayong magbayad ng utang-na-loob.  Pakiramdam naman po natin, lagi ring hindi sapat ang bayad natin.  Hindi naman po kasi binabayaran ang utang-na-loob.  Tinatanaw.  Tinatanaw po ang utang-na-loob, hindi binabayaran.  Hindi naman po ipinagbibili ang utang-na-loob eh.  Bakit natin babayaran?  Huwag po tayong magbayad ng utang-na-loob.  Kung babayaran po natin ang pinagkakautangang-loob natin, hindi po ba iyon pang-iinsulto sa nagpakita sa atin ng kabutihang-loob?  Hindi po binabayaran ang utang-na-loob.  Tinatanaw.

Paano nga po ba ang tamang pagtanaw ng utang-na-loob?

Balikan po natin sandali ang unang pagbasa ngayong Linggong ito.  May isang matagumpay na komandante ng hukbong sandatahan ng Syria.  Si Naaman.  Pagano.  May asawa.  At hindi lang asawa ang meron siya; may ketong din po siya.  Ang asawa naman niya ay may aliping Israelita.  “Pumunta po kayo, Sir, kay Propeta Eliseo, at magpagamot sa kanya,” mapangahas na mungkahi ng alipin.  Noong una ayaw pumunta ni Naaman; hindi po nakapagtataka dahil pagano siya.  “Dear, wala namang mawawala sa iyo kung susubukan mo,” payo ng misis niya sa kanya.  Kaya nagpunta na lang po si Naaman kay Propeta Eliseo.  Hindi siya hinarap ng Propeta.  Nagalit si Naaman.  Pero mas lalo po siyang nagalit nang atasan siya ng Propeta na lumublob ng makapitong beses sa Ilog Jordan.  Sa makapitong pag-ahon daw po niya, ayon sa Propeta, ay gagaling na siya.  Bakit daw po sa Ilog Jordan pa, yamot na tanong ni Naaman, gayong marami naman daw pong mas malilinis pang ilog sa Syria.  Pasok ulit sa eksena ang mapangahas na alipin ni misis, “Sir, kung mas mahirap po ang ipinagagawa sa inyo ni Propeta Eliseo, malamang gagawin po ninyo para lang gumaling kayo.  Eh ang dali-dali na nga lang po ng pinagagawa niya sa inyo, hindi pa ninyo gawin.”  Oo nga naman po.  Kaya, pikit-matang sinunod ni Naaman ang payo ng Propeta at hindi lamang “nanauli sa dati ang kanyang katawan” bagkus ay kuminis raw ito tulad ng balat ng sanggol.  Kaya naman po, laking pasasalamat ni Naaman kay Propeta Eliseo.  Kung tayo man siya, pipilitin nating gantihan ang nagawa sa atin ng Propeta.  Sa laki ng kanyang pasasalamat, tinangkang magbayad ni Naaman ng utang-na-loob sa Propeta.  Ayun po!  Magbayad.  Kaya naman po, nagbalik si Naaman kay Eliseo para magbayad ng utang-na-loob.  “Narito, pagdamutan ninyo itong maliit kong nakayanan,” wika ni Naaman sa Propeta.  Hindi po tinanggap ni Eliseo ang pagbabayad ni Naaman ng utang-na-loob sa kanya.  Hindi naman po masama ang pakay at ginawa ni Naaman, pero, muli po, hindi binabayaran ang utang-na-loob.  Tinatanaw.

At may isang Samaritano.  Sa ating Ebanghelyo.  Tumanaw ng utang-na-loob.

Ang Ebanghelyo po natin ngayong Linggong ito ay mula kay San Lukas.  Ayon sa mga dalubhasa, partikular na isinulat daw po ni San Lukas ang kuwento ni Jesus para sa mga maliliit, minamaliit, at ini-etsepuwera ng lipunan.  At ang mga Samaritano ay kabilang sa mga ito.  Kaya nga po sa Ebanghelyo ni San Lukas lamang natin mababasa ang Talinhaga ng Mabuting Samaritano at ang kuwento natin ngayon.

May sampung ketongin.  Nagmakaawa kay Jesus na pagalingin sila.  Pinagaling silang lahat.  Pero isa lang ang nagbalik para magpasalamat kay Jesus.  Ang Samaritano.

Bakit hindi po nagbalik ang siyam?  Hindi ko po alam.  Paaano ko po malalaman, eh kahit si Jesus nagtanong, “Hindi ba sampu ang gumaling?  Nasaan ang siyam?”

Pero may isang linya po sa Ebanghelyo na nakakapukaw ng pansin at malamang ay ito ang dahilan kung bakit isa lang ang nagbalik para magpasalamat kay Jesus.  “Nang mapuna ng isa,” sabi sa Ebanghelyo, “na siya’y gumaling na, nagbalik siyang sumisigaw ng pagpupuri sa Diyos.”  Nang mapuna.  Napuna po kasi ng isa na magaling na siya kaya nagpasalamat siya.  Baka kaya po hindi nagbalik ang siyam kasi hindi nila napuna na gumaling na sila.  At bakit naman po kaya nila hindi napuna na magaling na sila?  Hindi ko rin po alam, pero baka – baka lang po – kung saan-saan kasi nakatingin. Baka, sa halip na sarili, kung sinu-sino naman ang tinitingnan nila.  Baka busy po sila sa pagse-selfie (self pity!) o baka kumpara sila nang kumpara ng sarili sa iba o baka iba ang gusto nilang mangyari talaga.  Kaya hindi man lang nila namalayan ang napakalaking grasyang tinanggap nila, ang himala ng buhay nila.  Hindi po tayo makatiyak kung ano talaga ang dahilan ng siyam pero may aral pa rin sa atin ang hindi nila pagbabalik para magpasalamat sa Panginoon.

Tulad naman po ni Naaman sa unang pagbasa, ang Samaritano ay pagano.  Pareho silang pinagkalooban ng kagalingan, biniyayaan ng kagandahang-loob ng Diyos.  Pareho rin po silang nagpasalamat.  Pero magkaiba po ang paraan nila.  Si Naaman ay nagtangkang magbayad ng utang-na-loob.  Ang Samaritano naman ay tumanaw ng utang-na-loob, tinanaw niya ang Nagkaloob kaya nakabalik siya para magpasalamat kay Jesus, ang Nagkaloob.

Pinansin.  Kinilala.  Nagbalik.  Nagpasalamat.  Ito po ang ginawa ng Samaritano sa Ebanghelyo ngayong araw na ito.  Pinansin niya ang nangyari sa buhay niya: gumaling na siya!  Kinilala niya na ang pangyayaring yaon ay biyaya ng Diyos.  Binalikan niya ang bukal ng biyayang yaon: si Jesus.  Nagpasalamat siya sa Panginoon.  He saw the gift he received and recognized the Giver Himself.

Mahalaga po ang regalo, pero higit na mahalaga ang nagregalo.  Huwag po tayong masilaw sa regalo lang.  Huwag po tayong tumigil sa regalo lang.  Huwag po nating pahalagahan ang regalo lang.  Ang regalo ay sagisag lamang ng nagregalo; kaya dapat ang regalo ay dapat umakay sa atin sa nagregalo.  

Ito rin po ang dapat nating gawin sa pagtanaw natin ng utang-na-loob.  Pinapansin po ba natin ang mga blessings ng Diyos sa buhay natin o ang mga pagsubok, dagok, at kabiguan lamang natin?  Sa mga blessings na pinapansin natin, baka naman po ‘yun lamang malalaking blessings ang pinahahalagahan natin at dedma na tayo sa maliliit pero tunay paring mga blessings ng Diyos sa buhay natin.  Nagbabalik po ba tayo sa Diyos para magpasalamat o balik tayo nang balik sa Diyos para lang humingi nang humingi?

Ganito rin naman po ang tamang pagtanaw ng utang-na-loob sa kapwa-tao natin.  Pansinin natin ang magandang epekto niya sa ating buhay.  Kilalanin nating siya mismo ay biyaya ng Diyos sa buhay natin.  Balikan natin siya para pasalamatan, hindi para bayaran.

Ang Banal na Misa ay Eukaristiya.  Ang ibig sabihin ng Eukaristiya sa wikang Griyego ay “magpasalamat”.  Ang Banal na Misa ay dakilang pagdiriwang at nagpapatuloy na pahayag nating ng ating pasasalamat sa Diyos pamamagitan ni Jesus na pinagdaraanan ng lahat ng kaloob Niya sa atin.  Nakakalungkot po, hindi ba, na may mga taong sabi nang sabi na nagpapasalamat sila sa Diyos pero hindi naman nagsisimba.  Marami pa silang kung anu’t anong dahilan at kung sinu-sino pa ang sinisisi kung bakit hindi sila nagsisimba.

Magbalik sa Panginoon at sa Kanya ay magpasalamat.  Kung may dala ka mang handog, bonus na ‘yan o sagisag lamang ng iyong pasasalamat sa Kanya.  Hindi Niya minamaliit ang anumang nakakayanan nating ialay sa Kanya pero ang higit po Niyang ninanais ay ang kilalanin natin Siya, magbalik sa Kanya, at, bilang tanda na tunay ang ating pasasalamat, manatiling tapat sa Kanya.  Nakatitiyak po tayong hindi Niya tayo itatakwil dahil, ika nga ni San Pablo Apostol kay Timoteo, sa ikalawang pagbasa ngayon, “…ang sa Kanya ay hindi Niya itatakwil.”

Ang utang-na-loob tinatanaw, hindi binabayaran.  Siguro kaya po gusto nating magbayad ng utang-na-loob kasi ang tingin natin sa kabutihang ibinigay o ipinakita sa atin ay utang nga at hindi kaloob.  Ang utang binabayaran, pero ang kaloob ay pinasasalamatan.  Ang bayad sinusuklian.  Ang pasasalamat ay tinatanggap.  Bayaran ang utang.  Pasalamatan ang kaloob.  Ang Diyos ay hindi nagpapautang.  Nagkakaloob lang.

DAGDAG PANANALIG, DAGDAG PATAWAD

Ikadalawampu’t Pitong Linggo sa Karaniwang Panahon

Lk 17:5-10 (Hbc 1:2-3; 2:2-4 / Slm 94 / 2 Tim 1:6-8, 13-14)

Dagdag na sahod.  Dagdag na baon.  Dagdag na discount sa bilihin.  Dagdag na salaping pambili.  Dagdag na oras at panahon.  Dagdag na pasensya at pag-unawa.  Dagdag na tangkad.  Dagdag appeal.  Dagdag puntos.  Dagdag rekados.  Dagdag boto.  Dagdag dito, dagdag doon.  Maraming dagdag.  Maraming nagpapadagdag.  Pero kakaunti lang po ang nagsasabing “Dagdagan po ninyo ang aming pananalig sa Diyos!”  Kayo po, ano ang gusto ninyong madagdagan sa buhay ninyo?

“Dagdagan po Ninyo ang aming pananalig sa Diyos!” hiling ng mga apostol kay Jesus.  Hango po ito sa Lukas 17:5.  Ito rin po ang simula ng Ebanghelyo ngayong araw na ito, at kadalasan po ay halos eksklusibong iniuugnay ito sa usapin tungkol sa pananampalataya.  Pero, teka lang po.  Parang iba yata ang orihinal na konteksto nito.

Ang Ebanghelyo po sa araw na ito ay mula sa Lk 17:5-10.  Sa madaling-sabi, may nauuna pong apat na bersikulo bago ang siping ito.  Mababasa po sa apat na nauunang bersikulong ito ang ganito: “Sinabi rin Niya sa Kanyang mga alagad, ‘Hindi maiiwasan ang mga sanhi ng pagkakasala, ngunit sawimpalad ang taong nagdudulot nito!  Mabuti pa sa kanya ang bitinan sa leeg ng batong gilingan at ihagis sa dagat, kaysa siya ay magdulot ng ipagkakasala sa isa sa maliliit na ito.  Mag-ingat sana kayo.  Kung ang kapatid mo ang magkasala, pagsabihan mo siya, at kung magsisisi, patawarin mo siya.  At kung makapito sa isang araw na siya ay magkasala sa iyo, at makapitong magbalik sa iyo na nagsisisi, patawarin mqo siya.’”  Tapos, kasunod po nito ang ikalimang bersikulo, na siyang simula ng Ebanghelyo ngayon.  “Dagdagan po ninyo ang aming pananalig sa Diyos!” wika ng mga apostol kay Jesus.

Samakatuwid, malinaw po na hindi agad at hindi lamang tungkol sa pananampalataya ang pakay ng paghingi ng mga apostol ng karagdagang pananalig sa Diyos.  Ang sanhi ng kahilingan ng mga apostol ay ang atas ng Panginoong Jesus na magpatawad sila sa mga sa kanila ay nagkakasala.  Kung makapitong beses daw pong magkasala sa kanila ang kanilang kapwa at makapitong beses din itong nagsisising magpabalik-balik sa kanila para humingi ng tawad, dapat daw nila itong patawarin.

Para sa mga Judyo – at si Jesus at ang mga apostol ay mga Judyo – higit pong malinaw at damang-dama ang bigat ng atas na ito sapagkat, para sa kanila, ang numerong pito ay sagisag ng kaganapan.  Kaya nga po, kitang-kita ng mga alagad na ang ibig sabihin ni Jesus ay “Magpatawad kayo hanggang kailangang magpatawad.  Huwag ninyong lagyan ng hangganan ang pagpapatawad ninyo.  Dapat ay lubos, taos, at masagana hindi lamang ang dami ng beses kayong magpatawad kundi ang uri rin ng inyong pagpapatawad.  Huwag ninyong sasabihin sa humihingi ng tawad sa inyo, ‘O, nakakadalawa ka na o nakakatatlo ka na.  Isa pa, uupakan na kita.  Huling beses na ‘to.  At kalahati sa atraso mo sa akin ang pinatatawad ko.  Yung kalahati baka next year na lang.’  Sa halip, magpatawad kayo nang walang panunumbat, panunukat, at pananakot sa pinatatapos ninyo, anupa’t matapos ninyong siyang patawarin – anuman ang kasalanan niya sa inyo – ay para bagang kahit kailan ay walang anumang naging atraso siya sa inyo.”

Wow, ang hirap-hirap naman po, hindi ba?  Paano kung pinagtaksilan ka ng asawa mo?  Paano kung pinagsamantalahan ka ng kaibigan mo?  Paano kung sinaktan o pinatay ang anak mo ng mga “halang-ang-kaluluwa”?  Paano kung ninakaw ng pinagkakatiwalaan mo ang pinaghirapan mong ipundar?  Wala bang qualifications na dapat meron ang nagkasala bago mo siya patawarin?  Wala bang requirements na dapat muna niyang matupad bago mo siya patawarin?  Wala bang kabayaran?  Maliban sa tapat na pagsisisi at paghingi ng tawad, wala po.  Wow!  Aba, talaga naman pong kailangan natin ng karagdagang pananalig sa Diyos kapag ganyan.

Pananalig po sa Diyos ang lakas ng taong mapagpatawad.  Pananalig sa Diyos ang dahilan ng kapatawaran.  Pananalig na ikaw mismo ay pinatatawad ng Diyos, gaano man kaliit o kalaki ng iyong mga kasalanan at kahit paulit-ulit mo pang nagagawa ang parehong mga kasalanan, ang siyang matibay na sanhi ng pagpapatawad mo sa iyong kapwa, anuman ang kanyang kasalanan sa iyo at paulit-ulit man din siyang magkasala sa iyo.

Mas hirap magpatawad, mas kailangang manalig sa Diyos.  Mas mahirap patawaring kasalanan, mas malaking pananalig sa Diyos ang kinakailangan.  Mas mahirap patawaring tao, mas lalong manalig sa Diyos.

Ito ang karanasan ni Propeta Habakuk sa unang pagbasa ngayong araw na ito.  Parang pinanghihinaan na siya ng loob.  Parang nayayanig na ang pananalig niya sa Diyos.  “Panginoon,” daing ng Propeta, “hanggang kailan…?”  Ang tingin n’ya, parang walang ginagawa ang Diyos at hinahayaan na lang Niyang mamayani ang karahasan, kasamaan, kahirapan, hidwaan, at pagtatalo – mga kasalanan ng kapwa sa kanyang kapwa-tao.  Sa sobrang mapagpatawad ng Diyos, lubhang kailangan ni Propeta Habakuk na higit pa siyang manalig sa Diyos.  Ang kanyang pagdaing sa Panginoon ay halos katulad ng pakiusap ng mga apostol kay Jesus, “Panginoon, dagdagan po Ninyo ang aming pananalig sa Diyos!”

Manatili sa pananampalataya at pag-ibig – ito naman po ang payo ni San Pablo Apostol kay Timoteo sa ikalawang pagbasa natin ngayon.  Hinding-hindi rin po tayo maliligaw ng landas kung lagi nating susundin ang payong ito.  Ang taong tunay na nananatili sa pananampalataya at pag-ibig ay hindi maaaring maging walang-habag, walang-awa, walang-pagpapatawad.  Kaya’t makiusap din po tayo kay Jesus, “O Panginoon, dagdagan Mo po ang aming pananalig.”

Ang pananalig po ba natin ay mapagpatawad?  Baka ang pananalig po natin ay pala-simba lang, pero hindi naman mapagpatawad sa kapwa.  Baka ang pananalig po natin ay puro debosyon lang at tadtad pa ng mga panata, pero wala namang kakayahang patawarin ang kapwang nagkakasala.  Busug na busog nga sa pagnonobena, pagrorosaryo, pagdarasal ng chaplets, pagsusuot ng eskapularyo, pero gutum na gutom naman sa pagkamaawain at pagkamapagpatawad.  Baka rin po ang pananalig natin sa Diyos ay galante ngang magbigay ng donasyon sa simbahan, pero kuripot namang magpatawad sa kapwa.

Mahalaga po ba para sa atin na ang pagsasabuhay natin sa pananampalatayang Kristiyano ay may katangiang mapagpatawad?  Sa pagsasanay nating higit na manalig sa Diyos, kumusta naman po kaya ang pagsasanay nating magpatawad sa ating kapwa?  Lalo na po ngayong nasa loob tayo ng Taon ng Pananampalataya, mabuting suriin din natin ang pagkamapagpatawad ng ating pananalig sa Diyos.  At kung kulang ang ating kakayahang magpatawad sa kapwa, hilingin din natin kay Jesus, “Dagdagan po Ninyo ang aming pananalig sa Diyos!”

May mga tao po bang may mabibigat na pagkakasala sa atin?  Meron po bang may malalaking atraso sa atin?  Napakaganda pong regalo sa Diyos ng ating pananalig sa Kanya ang patawarin sila ngayong Taon ng Pananampalataya.  Gawin po nating Jubileo ng Awa ang Taon ng Pananampalataya.

Ang damirami po nating gustong dagdag.  Sana sa dinamirami ng gusto nating dagdag, huwag po sana nating kalimutan ni ihuli sa ating listahan ang hiling natin sa Panginoong Jesus na dagdagan ang ating pananalig sa Diyos upang tayo ay makapagpatawad sa mga nagkakasala sa atin.  At matapos po nating patawarin ang nagkasala sa atin, huwag po sana natin itong ilista laban sa kanya para isumbat sa kanya o para tanawin niya sa atin na napakalaking utang-na-loob.  Sa halip, gaya ng alipin sa Ebanghelyo ngayon, ituring natin ang pagpapatawad na ginawa natin bilang pagtupad lamang sa dapat nating gawin.  Bakit?  Dahil una na po tayong pinatatawad ng Diyos bago pa natin pinatatawad ang ating kapwa.

Dagdag pananalig, dagdag patawad.  Hindi po dagdag pananalig, bawas patawad.  Bawal po ang dagdag-bawas!