TAYO ANG IGLESIYA

Kapistahan ng Pagtatalaga sa Basilika ni San Juan sa Lateran

Jn 2:13-22 (Ez 47:1-2, 8-9, 12 / Ps 45 / 1 Cor 3:9-11, 16-17)

Ang San Juan Lateran ay hindi santo.  Ito po ay isang simbahan, isang bahay-dalanginan.  Ngayong araw pong ito ay ipinagdiriwang natin ang kapistahan ng pagtatalaga ng simbahang ito.

Hindi tao si San Juan Lateran.  Katedral po ito ng Diyosesis ng Roma na ang obispo ay walang-iba kundi ang Santo Papa mismo.  Inaakala po ng karamihan, ang Basilika ni San Pedro sa Vatican ang opisyal na simbahan ng Santo Papa.  Mali po.  Ang tahanan ng Santo Papa ay nasa Vatican, ngunit ang kanyang opisyal na simbahan ay ang Basilika ni San Juan sa Lateran sapagkat ang Santo Papa ay obispo rin ng Diyosesis ng Roma.  Sapagkat ang obispo ng Roma ay siya ring Santo Papa, ang kanyang katedral, ang Basilika sa Lateran ay may pinagkalooban ng napakadakilang pamagat: "Sacrosancta Lateranensis ecclesia omnium urbis et orbis ecclesiarum mater et caput" o, sa wikang Ingles, "Most Holy Lateran Church, of all the churches in the city and the world, the mother and head".  Ang Basilika ni San Juan sa Lateran ang siyang ina at ulo – mater et caput – ng lahat ng mga simbahang Katoliko.

Ang San Juan Lateran ay hindi po pangalan ng tao o santo.  Pangalan nga po ito ng isang basilika na isa ring katedral.  Dalawang pangalan po ang bumubuo sa pangalan ng simbahang ito: Juan at Lateran.  Ang “Juan” po ay tumutukoy kina San Juan Bautista at San Juan Evangelista.  Sa kanila po nakatalaga ang basilikang ito.  Ang “Lateran” naman ay nagmula sa apelyido ng angkang dating nagmamay-ari ng lupang kinatitirikan ng basilikang ito.  Kaya nga po, sa halip na simpleng “Basilika ni San Juan Lateran” lamang, ang tumpak na pantawag sa simbahang ito ay “Basilika ni San Juan SA Lateran o, sa wikang Italyano, ang wika sa Roma, “Basilica di San Giovanni in Laterano”.

Dati pong palasyo ang Basilika ni San Juan sa Lateran.  Naging pagmamay-ari ito ni Emperador Konstantino nang pakasalan niya ang pangalawa niyang asawang si Fausta na napapabilang sa angkan ng mga Laterani.  Dati pong nakatira sa palasyong ito si Fausta, kaya nga po’t bago maging isang simbahan ang basilikang ito ay dating tinatawag na “Domus Faustae” o “Bahay ni Fausta”.  Si Emperador Konstantino ay mabait sa mga Kristiyano kaya’t ibinigay po niya bilang handog sa obispo ng Roma ang dating palasyo ng asawa niyang si Fausta na sa kalauna’y naging Basilika ni San Juan sa Lateran.  Ang mismong petsa ng pagkakaloob ay hindi po matiyak subalit nagkakaisa ang mga historyador ng iglesiya na dapat itong naganap noong si Papa Miltiades ang obispo ng Roma at napapanahon para pagtipunan ng mga obispo noong taong 313 A.D. para sa sinodong tumalakay at kumondena sa heresiyang Donista.  Sa kalaunan, ang palasyo ay pinalaki at ginawang basilika upang magsilbing tahanan ni Papa San Silvestre I.  Si San Silvestre I rin po ang nagkonsagra nito noong taong 324 A.D.  At magmula na po noon magpahanggang ngayon, ang Basilikang ito ay nagsisilbing luklukan – kathedra – ng mga Santo Papa bilang mga obispo ng Roma.

Lingkid po sa kaalaman ng marami, ang Basilika ni San Juan sa Lateran ay dalawang beses muling-itinalaga.  Ang orihinal na pagtatalaga ay isinagawa nga po ni Papa San Silvestre I noong taong 324 A.D. nang ikonsagra niya ang Basilikang ito sa Kamahal-mahalang Banal na Manliligtas.  Ang unang muling-pagtatalaga ay naganap po noong ika-10 siglo nang italaga ni Papa Sergio III ang Basilika kay San Juan Bautista, samantalang ang ikalawang muling-pagtatalaga naman po ay pinangunahan ni Papa Lucius II nang italaga niya ang Basilika kay San Juan Evangelista noong ika-12 siglo.  Kaya nga po ang opisyal at kumpletong titulo ng Basilika sa Lateran ay Archibasilica Sanctissimi Salvatoris et Sanctorum Iohannes Baptista et Evangelista in Laterano or “The Archbasilica of the Most Holy Savior and of Sts. John the Baptist and the Evangelist in the Lateran”.  Sa loob po ng libu-libong taon, ang Basilika ni San Juan sa Lateran ang luklukan ng pamamahala ng Santa Iglesiya sa pagkakaisa at pagmamahalan ng lahat ng mga mananampalatayang Katoliko.  Sa Basilikang ito po nanirahan ang mga naging Santo Papa hanggang ika-13 siglo.  At nang ilipat na po sa Basilika ni San Pedro sa kaburulan ng Vatican ang tahanan ng Santo Papa, nanatili pa ring ang Basilika sa Lateran ang opisyal na simbahan ng Santo Papa.

Kasama ng mga Basilika ni San Pedro, ni Sta. Maria Mayora, at ni San Pablo Extramuros, ang Basilika ni San Juan sa Lateran, kung saan ay ginanap ang apat na konsilyo ekumenikal at nakalibing din ang mga labi ng dalawampu’t walong santo papa, ay isa po sa apat na pangunahing mga basilika ng Sankakristiyanuhan.  Subalit sapat na po bang dahilan iyon para ipagdiwang natin ang pagtatalaga ng Basilikang ito?  Bakit nga po ba ipinagdiriwang natin ang pagtatalaga ng Basilika ni San Juan sa Lateran gayong tayo, sa Pilipinas, ay libu-libong milya naman ang layo sa Roma?  Bakit po ang liturhiya ng ika-32 Linggo sa Karaniwang Panahon ay nagbibigay-daan ngayon sa pagdiriwang ng Banal na Misa ng Kapistahan ng Anibersaryo ng Pagtatalaga sa Basilika ni San Juan sa Lateran?  Hindi naman po tayo mga Romano at hindi rin naman po tayo kabilang sa Diyosesis ng Roma.

May tatlo pong dahilan kung bakit ipinagdiriwang natin ang Kapistahan ng Pagtatalaga sa Basilika ni San Juan sa Lateran.  Una, sapagkat ang Basilikang ito ang katedral ng Diyosesis ng Roma, pinagpapanibago po natin ang ating malalim na paggalang at walang-maliw na pag-ibig sa Obispo ng Roma na walang-iba nga po kundi ang Santo Papa na hind lamang para sa mga Romano kundi para sa lahat ng tao.  Ikalawa, sa pamamagitan ng pagdiriwang na ito, ipinahahayag natin na bagamat tayo po ay pinaghihiwalay sa isa’t isa ng malalaking distansya, iisa lamang ang Iglesiyang banal, katolika, at apostolika.  Kung paanong sinasabi ni Apostol San Pablo sa Ef 4:5 na iisa lamang ang Pananampalataya, iisa ang Panginoon, at iisa ang Pagbibinyag, gayun din  naman po iisa ang Iglesiya, iisa ang “Katawan ni Kristo”, na siyang ring tinutukoy ng Apostol sa kanyang mga isinulat sa Rom 12:5, 1 Cor 12:12, at 1 Cor 12:27.  Hindi po tumpak ang sabihing may Iglesiyang Pilipino na kakaiba kundi man kasalungat ng Iglesiyang Romano.  Ang meron po ay Iglesiyang nasa Pilipinas kung paanong may Iglesiya ring nasa Roma, sapagkat iisa lamang ang Iglesiyang umiiral at nabubuhay sa iba’t ibang panig ng mundo.  Kung kaya’t ang kaligayahan ng paggunita sa pagtatalaga sa Basilika ni San Juan sa Lateran ay kaligahan ng lahat ng mga pamayanang pang-iglesiya.  Ang buong Iglesiya – at hindi lang po ang Iglesiya sa Roma – ay nagpapasalamat sa Diyos ngayong araw na ito para sa Basilika ni San Juan sa Lateran, ang katedral ng Santo Papa bilang obispo ng Roma.  At ikatlo, ang pagdiriwang po natin sa kapistahang ito ng pagtatalaga sa Basilika ni San Juan sa Lateran (o kahit na anumang simbahan sa ganang ito) ay dapat lumikha ng pagkakataon para sa isang makatotohanang pagtingin natin kung gaano nga po ba tayo katapat sa iniisip at tinitibok ni Kristo Jesus para sa Kanyang Iglesiya ayon sa orihinal Niyang nilayon at itinalaga.

“Iglesiya” pa po ba tayo?  Tayo pa rin po ba ang Iglesiya ni Jesus o nauwi na lang tayo sa pagiging isang samahang sibiko o, sa kasawiampalad, fans club na lang ng kung sino at kung ano?  Nakikita po ba natin ang ating sarili at isinasabuhay po ba natin ang ating buhay kung paanong nakikita at isinasabuhay ni Kristo ang Iglesiya bilang mismo Niyang sariling Katawan?  Tinitingnan ang ating kani-kaniyang sarili – tayong mga buhay na bato ng buhay na Iglesiya – ang katapatan po ba natin sa hinirang na magpastol sa kawan ni Kristo ay wagas at aktuwal?  At tinitingnan naman ang ating mga sariling pinagbubuklod ng ating pagiging Iglesiya, gaya ni Jesus sa Ebanghelyo ngayong araw na ito, kaya po ba nating sabihing tayo mismo ang tahanan ng Ama o mistula na tayong nilalangaw na palengke?  Maaari rin po bang masabi tungkol sa atin ang naalala ng mga alagad ni Jesus tungkol sa Kanyang pag-ibig sa Templo: “Ang aking malasakit sa Iyong bahay ay parang apoy na nag-aalab sa puso ko”?  May malasakit po ba talaga tayo hindi lamang sa simbahang gusali kundi sa Iglesiyang buhay na binubuo ng mga taong may pakiramdam?  Kung wala, kanino po tayo may malasakit?  Ano po ang lumalamon sa atin tulad ng paglamon sa apoy ng pag-ibig sa puso ng may malasakit?  Masasakit po ang tanong na ito na humihingi mula sa atin ng higit pang masasakit na sagot.  Hindi po nagbabago ang mga tanong na ito maging anumang pamayanang pang-iglesiya ang ating kinabibilangan – basilika man o simpleng parokya – at ang mga sagot na dapat nating ibigay ay hindi kailanman dapat maging salat sa pagkawagas at kapakumbabaan.  Sapagkat ang kadakilaan ng isang iglesiya ay wala sa rangong kanonikal nito kundi nasa kung paano po ito humarap sa Diyos.  At bago po natin malimutan, ipinaaalala po sa atin ni Apostol San Pablo sa ikalawang pagbasa ngayon: “Kayo ang gusali ng Diyos…kayo’y templo ng Diyos at naninirahan sa inyo ang Kanyang Espiritu.”